Deprem Bölgesinde Mücbir Sebep Beklentisi Sürüyor: Hükümetten Toplu Uzatmaya Kapı Kapalı, Gözler Bireysel Başvurularda

6 Şubat depremlerinin üzerinden uzun bir süre geçmesine rağmen Adıyaman, Hatay, Kahramanmaraş, Malatya ve Gaziantep’in İslahiye ile Nurdağı ilçelerinde ekonomik hayatın hâlâ istenilen seviyeye ulaşamadığı bir kez daha gündeme geldi. 2024 yılı Hazine ve Maliye Bakanlığı bütçe görüşmeleri sırasında, deprem bölgesindeki mükellefler için uygulanan mücbir sebep halinin yeniden uzatılıp uzatılmayacağı sorusu Meclis’te tartışma konusu oldu.

Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek, kendisine yöneltilen soruya verdiği yanıtta, depremzede mükellefler için bugüne kadar kapsamlı tedbirler alındığını vurguladı. Bakan Şimşek, Vergi Usul Kanunu çerçevesinde mücbir sebep uygulamasının devreye alındığını, bu süreçte vergi ödevlerinin ertelendiğini, borçlara taksitlendirme imkânı sağlandığını ve teminat tutarlarının düşürüldüğünü hatırlattı. Ancak bu açıklamalar, kamuoyunda beklenen “mücbir sebep süresi uzatılacak” mesajını içermedi.

Mücbir Sebep 30 Kasım 2024’te Sona Erdi

Bakanlığın değerlendirmelerine göre, söz konusu iller ve ilçelerde mükellefiyet kaydı bulunanlar için mücbir sebep hali 30 Kasım 2024 tarihi itibarıyla sona erdi. Bu tarihten sonra genel ve otomatik bir uzatma yoluna gidilmedi. Hazine ve Maliye Bakanlığı, bundan sonraki sürecin bireysel başvurular üzerinden yürütüleceğini net bir şekilde ortaya koydu.

Vergi Usul Kanunu’nun “Mühlet Verme” başlıklı 17. maddesine atıf yapan Bakan Şimşek, deprem nedeniyle vergi ödevlerini süresi içinde yerine getiremeyecek durumda olduğunu belgeleyen mükelleflerin, bağlı bulundukları vergi dairelerine başvurmaları halinde durumlarının ayrı ayrı değerlendirileceğini ifade etti. Bu kapsamda, gerçekten zor durumda olduğu tespit edilen mükelleflere ek süre verilmesinin mümkün olduğu belirtildi.

Toplu Uzatma Talebi Karşılık Bulmadı

Deprem bölgesindeki esnaf odaları, ticaret ve sanayi çevreleri, sivil toplum kuruluşları ve iktidar partisine mensup bazı milletvekilleri ise mücbir sebep halinin toplu şekilde yeniden uzatılması gerektiğini savunuyor. Bölgedeki birçok işletmenin hâlâ eski kapasitesine ulaşamadığını, iş gücü kayıplarının sürdüğünü ve finansmana erişimde ciddi sorunlar yaşandığını dile getiren temsilciler, bireysel başvuru yönteminin sahadaki gerçekleri tam olarak karşılamadığı görüşünde.

Özellikle küçük esnaf ve KOBİ’ler açısından her bir mükellefin ayrı ayrı başvuru yapmak zorunda kalmasının bürokratik yük oluşturduğu ifade edilirken, birçok işletmenin bu süreci sağlıklı şekilde yürütemediği de dile getiriliyor.

Bireysel Başvuru Modeli Tartışma Yaratıyor

Hazine ve Maliye Bakanlığı’nın benimsediği bireysel değerlendirme modeli, “genel bir uzatma yerine seçici destek” anlayışı olarak yorumlanıyor. Ancak bu yaklaşım, depremden topyekûn etkilenen bölgelerde adaletli bir uygulama olup olmadığı yönünde eleştirileri de beraberinde getiriyor. Sahadan gelen tepkiler, ekonomik toparlanmanın henüz tamamlanmadığı ve vergi yükünün birçok mükellef için hâlâ ağır olduğu yönünde.

Gözler Yeni Bir Düzenlemede

Mevcut tablo, deprem bölgesindeki mükelleflerin mücbir sebep beklentisinin şimdilik karşılanmadığını ortaya koyuyor. Buna karşın, artan kamuoyu baskısı ve bölgeden gelen talepler, ilerleyen süreçte yeni bir yasal ya da idari düzenleme yapılıp yapılmayacağı sorusunu gündemde tutmaya devam ediyor. Şimdilik net olan ise, genel bir mücbir sebep uzatımı yerine, mükelleflerin bireysel başvurular yoluyla hak aramak zorunda kalacağı bir sürecin işletildiği.