Menopozda Vücut Tipiniz Değişiyorsa Dikkat: Obezite Sanılan "Lipödem" Tehlikesi

İSTANBUL – Menopoz öncesi dönemde kadın vücudu genellikle yağın kalça ve bacaklarda depolandığı "Armut Tipi" bir yapıya meyilliyken, menopozla birlikte bu yapı hızla yağın gövde ve karında depolandığı "Elma Tipi"ne dönüşebiliyor. Estetik Plastik Cerrahi Uzmanı Prof. Dr. Ahmet Karacalar, Lipödemli hastalarda ise elma ve armut tipinin birlikte görülebildiğini belirterek, bu değişimin arkasındaki temel nedenleri sıraladı.

İŞTE BEL SİMİTLERİNİN ARKASINDAKİ 4 NEDEN

Prof. Dr. Karacalar, menopozda vücut şeklini değiştiren faktörleri şöyle açıkladı:

1.⁠ ⁠Östrojenin Koruyucu Kalkanının Kalkması "Östrojen, sadece bir üreme hormonu değildir; aynı zamanda yağın vücutta nereye depolanacağını belirleyen bir 'trafik polisi' gibidir. Östrojen varken vücut yağı deri altına, kalçaya ve uyluklara yönlendirir. Ancak östrojen çekilince bu mekanizma bozulur. Vücut, yağı organların çevresine (viseral yağ) ve karın boşluğuna depolamaya başlar. Bu, bel çevresinin genişlemesinin bir numaralı nedenidir."

2.⁠ ⁠İnsülin Direnci Riski "Östrojen düşüşü, vücudun kan şekerini işleme yeteneğini zayıflatabilir. Hücreler insüline daha az yanıt verdiğinde, pankreas daha fazla insülin salgılar. Yüksek insülin seviyeleri ise vücuda tek bir komut verir: 'Yağ depola ve asla yakma.' Bu depolama genellikle göbek çevresinde gerçekleşir."

3.⁠ ⁠Kortizol (Stres Hormonu) Hakimiyeti "Menopoz dönemi; uykusuzluk, sıcak basmaları ve duygu durum değişiklikleri nedeniyle stresli geçebilir. Stres anında salgılanan kortizol hormonu, vücuttaki yağları kandan çeker ve özellikle karın bölgesindeki yağ hücrelerine doldurur. Çünkü karın bölgesindeki yağ dokusu, kortizole karşı diğer bölgelere göre 4 kat daha duyarlıdır."

4.⁠ ⁠Kas Kaybı (Sarkopeni) "Yaşla birlikte kas kütlesi doğal olarak azalır. Kaslar metabolizmanın motorudur; ne kadar az kasınız varsa, dinlenirken o kadar az kalori yakarsınız. Menopozda metabolizma hızı yavaşlarken aynı miktarda yemek yemeye devam etmek, kaçınılmaz bir kilo artışı ile sonuçlanır."

MENOPOZDA LİPÖDEM NEDEN KÖTÜLEŞİR?

Genellikle obezite ile karıştırılan ancak farklı, ağrılı ve kronik bir yağ dokusu bozukluğu olan Lipödem (Lipedema Bkz. https://ahmetkaracalar.com/lipodem), menopoz döneminde kritik bir eşiğe giriyor. Prof. Dr. Karacalar, menopozun lipödemi "alevlendiren" etkilerini şu başlıklarda özetledi:

Hormonal Kaos ve Enflamasyon: Lipödem, hormona duyarlı bir tablodur. Östrojen ve progesteron seviyelerindeki nihai düşüş, lipödemli yağ dokusundaki enflamasyonu (yangıyı) artırabilir. Bu da hastalarda daha fazla ağrı, hassasiyet ve ağırlık hissine neden olabilir.

Lenfatik Sistemin Yükünün Artması: Menopozla gelen göbek (viseral) yağlanması, karın içi basıncı artırır. Bu basınç, bacaklardan yukarı dönmesi gereken lenf sıvısının akışını zorlaştırabilir. Sonuç olarak hassas olan lenfatik sistem zorlanır ve ödem artabilir.

Bağ Dokusunun Gevşemesi: Östrojen azalınca, cildin sıkılığını sağlayan kolajen üretimi düşer. Zaten gevşek yapıdaki lipödemli doku desteğini kaybedince, bacaklardaki şekil bozukluğu ve selülit görünümü belirginleşebilir.

Hareket Kısıtlılığı Döngüsü: Artan eklem ve lipödem ağrıları nedeniyle hareket azalır, bu da kilo alımını ve lipödemin ilerlemesini tetikleyen bir kısır döngü yaratabilir.

SONUÇ VE ÖNERİLER

Prof. Dr. Ahmet Karacalar, menopozda vücut şeklindeki değişimin ve lipödemin alevlenmesinin yönetilebilir bir süreç olduğunu belirterek şu önerilerde bulundu:

Cerrahi Yaklaşım: Menopoz simitleri ve lipödemli yağlar diyete ve spora dirençli olabilir. Bu yağların alınmasında liposuction (yağ alma) yöntemleri tercih edilebilir.

Hormonal Destekler: Hekim kontrolünde transdermal östradiol tedavisi ve progesteron verilmesi lipödemli menopoz hastalarında önerilmektedir.

Soya Kullanımı: Araştırmalar, soyanın sıcak basmalarını azaltma konusunda olumlu etkileri olabileceğini göstermektedir. Soya açısından zengin diyet uygulayan Asyalı kadınlarda menopoz semptomlarının daha az görülmesi bu durumu destekler niteliktedir. Ancak hormon takviyeleri mutlaka uzman kontrolünde olmalıdır.

Beslenme ve Egzersiz: İnsülin direncini kırmak için düşük karbonhidratlı, antienflamatuar beslenme önemlidir. Egzersizde ise sadece yürüyüş yeterli değildir; kas kütlesini korumak için direnç (ağırlık) egzersizleri ve lenf dolaşımı için yüzme önerilir.

Stres Yönetimi: Kortizolü düşürmek, bel çevresi yağlanmasını kontrol altına almak için diyet kadar önemlidir.

Sağlık, 12 Aralık 2025 21:14